Ülkemizde çok sık yapılan yanlışlıklardan birisi de yanlış hayvan (çiftlik)
gübresi kullanımıdır. Hayvan (çiftlik) gübresi, doğru kullanıldığında, yani usulüne
uygun olarak, yakılarak kullanıldığında faydalı bir gübre olmasına karşın, usulüne
uygun olarak kullanılmadığı zaman faydasından çok zararı olan bir gübredir.
Hayvan (çiftlik) gübresi olarak, öncelikle usulüne uygun olarak yakılmış keçi
gübresi veya yaylalarda yetişen koyun gübresi kullanımı tavsiye edilir. Besihanelerde
yetiştirilmiş sığır gübresi kullanımı en son tercih edilmelidir.
Hayvan (çiftlik) gübresi, usulüne uygun olarak yakıldıktan sonra kullanılabilir.
Ülkemizde hayvan (çiftlik) gübresini usulüne uygun olarak yakıp kompost olarak
satan ticari kuruluşların bu yakma işlemi sırasında kullandıkları bazı maddeler
(özellikle hayvan kanı) B5A Sıvı Organik Gübre ile uyum sağlamayabilir. Bu açıdan,
hazır kompost kullanılacak ise, içerisine hayvan kanı karıştırılmadığı kesin olarak
bilinmelidir. Hayvan kanı karıştırılmış kompost ile B5A Sıvı Organik Gübre uyum
sağlamaz.
Yaş veya usulüne uygun olarak yakılmamış (fermente edilmemiş) olarak
kullanılan hayvan (çiftlik) gübreleri, tarlalarımızı böcek larvaları ve çeşitli hastalıklara
doldurmaktadır. Besihane atığı hayvan (çiftlik) gübresinin besihanelerde hayvanlara
verilen tüm ilaç atıklarını taşıdığını, hayvanların bağırsaklarında salgılanmakta olan
enzimlerin de bu atıkların içerisinde bulunduğunu bilmemiz gerekmektedir. Bu
enzimlerin bir kısmı toprak ve bitki için son derece zararlıdır. Nitekim bir takım
bölgelerde hayvan ahırından çıkarılan taze hayvan gübrelerinin direkt tarlaya
uygulanması sonucu topraklar tahrip edilmiştir. Bu yanlışlık zincirleme yanlışlığa
neden olmakta, bu şekilde yapılan yanlış uygulamalar sonucu toprakta ve o toprağa
ekilen bitkilerde ortaya çıkan hastalıkları önleyebilmek için genellikle bilinçsiz, ağır ve
yüksek dozlarda tarım ilacı kullanılmakta, bu ise durumu daha da vahim hale
getirmektedir. Bazı bölgelerde ise hayvan ahırından alındıktan sonra, dışarıda
herhangi bir açık alana konulan çiftlik gübresinin, açık alana konulduktan sonra
üzerinden biraz zaman geçince veya kış sezonu geçince, yandığı düşünülmektedir.
Bu yanlıştır. Çünkü herhangi bir açık alana yığılan hayvan gübresi, güneş etkisine
maruz kalınca üstten 5-10 cm.lik bir kısmı ultaviyole (güneş ışınları) etkisi ile
tamamen tahrip olur, adeta odunlaşır. Ama iç kısım sıcak, ıslak ve zararlı böcekler
için iyi bir yumurta bırakma alanıdır. Kışın ise aynı yığın kar altında kalsa bile, iç
kısmı sıcak, ıslak ve larva-yumurta deposu olarak fonksiyonunu sürdürür. İşte bu
gübrenin ‘yanmış’ hayvan gübresi düşüncesi ile tarlalarda kullanılması intihardır. Bu
kullanım sonunda böcek ve zararlı ot ilacı kullanılmak zorunda kalınacaktır, toprak
tahrip olacaktır. Bu gibi yanlış uygulamalardan şiddetle kaçınılması gerekmektedir.
En genel şekli ile hayvan gübresi şu şekilde yakılabilir (fermente edilebilir):
Ekim yapılmayacak açık bir alana, bir sundurma altına (direkt gün ışığı
almaması açısından) yeterli mukavemette (sağlamlıkta) bir muşamba (naylon) serilir.
Bu alan eğimli olmalıdır. Bu muşambanın eğimi bir noktada toplanarak sızan suların
bir kap içerisinde toplanması sağlamalıdır. Çünkü gübrenin yakımı sırasında sızan bu
sular gübre kadar değerli olup tarlalarda kullanılmalıdır. Serilen bu muşamba (naylon)
üzerine kalınlığı 50 cm.yi geçmeyecek şekilde hayvan gübresi yığılır, üzeri naylonun
diğer ucu ile iyice örtülür, bu işlem açık alanda yapılıyor ise, üzerine gölgelik olsun
diye çalı-çırpı, dal parçaları örtülmelidir. Doğrusu, bir sundurma( gölgelik) ile direkt
güneş ışığının almasının önlenmesidir. Çünkü direkt gün ışığı alırsa, üst tabaka ultra
viyola ışınlarının tesiri ile tahrip olarak tüm faydalı unsurlarını kaybeder. Yani
tahtalaşır, adeta oduna döner. Oysa iç kısımlar yine ıslaktır. Muşamba (naylon)
altında kalan gübre yığınının ısısının 60 dereceyi geçmemesine dikkat edilmelidir.
Zira ısı 60 dereceyi geçerse yine tüm faydalı unsurlar yok olmaktadır. Isı
yükseldiğinde üzeri açılarak su tutulur ve kürekle, karıştırılır, ısı yükselmese dahi
haftada birkaç kez bu karıştırma işlemi yapılmalıdır. Bu şekilde hayvan gübresinin
minimum 60 gün içerisinde yanması sağlanmış olacaktır.
Ancak bu çok zahmetli yakma işlemi yerine aşağıdaki uygulama daha
pratiktir:
Bir tank, plastik depo vb. bir kap içerisine su doldurulur ve içerisine geçirgen,
küçük delikli veya pamuk,keten çuvallara konulan ve ağzı bağlanan yaş çiftlik gübresi
çuvalları konulur ve ağzı açık 7 gün beklenir, işlem gölgede yapılır.Sonra gübre dolu
çuvallar çıkarılıp sıkılır ve tank içerisindeki su tarlalarda gübre olarak kullanılır. Ortaya
çıkan posa da kurutulduktan sonra, yine tarlalarda rahatça kullanılabilir.
Hayvan (çiftlik) gübresinin yakılmasındaki genel amaç, yanmamış hayvan
gübresindeki zararlı bakterilerin ölmesi, metan gazının çıkarılarak atmosfere
verilmesi, toprakta tuzluluk oluşturabilecek unsurların ortadan kaldırılması ve toprak
ile bitkiye zarar verebilecek ilaç, hormon, enzim atıklarının bertaraf edilmesidir.
gübresi kullanımıdır. Hayvan (çiftlik) gübresi, doğru kullanıldığında, yani usulüne
uygun olarak, yakılarak kullanıldığında faydalı bir gübre olmasına karşın, usulüne
uygun olarak kullanılmadığı zaman faydasından çok zararı olan bir gübredir.
Hayvan (çiftlik) gübresi olarak, öncelikle usulüne uygun olarak yakılmış keçi
gübresi veya yaylalarda yetişen koyun gübresi kullanımı tavsiye edilir. Besihanelerde
yetiştirilmiş sığır gübresi kullanımı en son tercih edilmelidir.
Hayvan (çiftlik) gübresi, usulüne uygun olarak yakıldıktan sonra kullanılabilir.
Ülkemizde hayvan (çiftlik) gübresini usulüne uygun olarak yakıp kompost olarak
satan ticari kuruluşların bu yakma işlemi sırasında kullandıkları bazı maddeler
(özellikle hayvan kanı) B5A Sıvı Organik Gübre ile uyum sağlamayabilir. Bu açıdan,
hazır kompost kullanılacak ise, içerisine hayvan kanı karıştırılmadığı kesin olarak
bilinmelidir. Hayvan kanı karıştırılmış kompost ile B5A Sıvı Organik Gübre uyum
sağlamaz.
Yaş veya usulüne uygun olarak yakılmamış (fermente edilmemiş) olarak
kullanılan hayvan (çiftlik) gübreleri, tarlalarımızı böcek larvaları ve çeşitli hastalıklara
doldurmaktadır. Besihane atığı hayvan (çiftlik) gübresinin besihanelerde hayvanlara
verilen tüm ilaç atıklarını taşıdığını, hayvanların bağırsaklarında salgılanmakta olan
enzimlerin de bu atıkların içerisinde bulunduğunu bilmemiz gerekmektedir. Bu
enzimlerin bir kısmı toprak ve bitki için son derece zararlıdır. Nitekim bir takım
bölgelerde hayvan ahırından çıkarılan taze hayvan gübrelerinin direkt tarlaya
uygulanması sonucu topraklar tahrip edilmiştir. Bu yanlışlık zincirleme yanlışlığa
neden olmakta, bu şekilde yapılan yanlış uygulamalar sonucu toprakta ve o toprağa
ekilen bitkilerde ortaya çıkan hastalıkları önleyebilmek için genellikle bilinçsiz, ağır ve
yüksek dozlarda tarım ilacı kullanılmakta, bu ise durumu daha da vahim hale
getirmektedir. Bazı bölgelerde ise hayvan ahırından alındıktan sonra, dışarıda
herhangi bir açık alana konulan çiftlik gübresinin, açık alana konulduktan sonra
üzerinden biraz zaman geçince veya kış sezonu geçince, yandığı düşünülmektedir.
Bu yanlıştır. Çünkü herhangi bir açık alana yığılan hayvan gübresi, güneş etkisine
maruz kalınca üstten 5-10 cm.lik bir kısmı ultaviyole (güneş ışınları) etkisi ile
tamamen tahrip olur, adeta odunlaşır. Ama iç kısım sıcak, ıslak ve zararlı böcekler
için iyi bir yumurta bırakma alanıdır. Kışın ise aynı yığın kar altında kalsa bile, iç
kısmı sıcak, ıslak ve larva-yumurta deposu olarak fonksiyonunu sürdürür. İşte bu
gübrenin ‘yanmış’ hayvan gübresi düşüncesi ile tarlalarda kullanılması intihardır. Bu
kullanım sonunda böcek ve zararlı ot ilacı kullanılmak zorunda kalınacaktır, toprak
tahrip olacaktır. Bu gibi yanlış uygulamalardan şiddetle kaçınılması gerekmektedir.
En genel şekli ile hayvan gübresi şu şekilde yakılabilir (fermente edilebilir):
Ekim yapılmayacak açık bir alana, bir sundurma altına (direkt gün ışığı
almaması açısından) yeterli mukavemette (sağlamlıkta) bir muşamba (naylon) serilir.
Bu alan eğimli olmalıdır. Bu muşambanın eğimi bir noktada toplanarak sızan suların
bir kap içerisinde toplanması sağlamalıdır. Çünkü gübrenin yakımı sırasında sızan bu
sular gübre kadar değerli olup tarlalarda kullanılmalıdır. Serilen bu muşamba (naylon)
üzerine kalınlığı 50 cm.yi geçmeyecek şekilde hayvan gübresi yığılır, üzeri naylonun
diğer ucu ile iyice örtülür, bu işlem açık alanda yapılıyor ise, üzerine gölgelik olsun
diye çalı-çırpı, dal parçaları örtülmelidir. Doğrusu, bir sundurma( gölgelik) ile direkt
güneş ışığının almasının önlenmesidir. Çünkü direkt gün ışığı alırsa, üst tabaka ultra
viyola ışınlarının tesiri ile tahrip olarak tüm faydalı unsurlarını kaybeder. Yani
tahtalaşır, adeta oduna döner. Oysa iç kısımlar yine ıslaktır. Muşamba (naylon)
altında kalan gübre yığınının ısısının 60 dereceyi geçmemesine dikkat edilmelidir.
Zira ısı 60 dereceyi geçerse yine tüm faydalı unsurlar yok olmaktadır. Isı
yükseldiğinde üzeri açılarak su tutulur ve kürekle, karıştırılır, ısı yükselmese dahi
haftada birkaç kez bu karıştırma işlemi yapılmalıdır. Bu şekilde hayvan gübresinin
minimum 60 gün içerisinde yanması sağlanmış olacaktır.
Ancak bu çok zahmetli yakma işlemi yerine aşağıdaki uygulama daha
pratiktir:
Bir tank, plastik depo vb. bir kap içerisine su doldurulur ve içerisine geçirgen,
küçük delikli veya pamuk,keten çuvallara konulan ve ağzı bağlanan yaş çiftlik gübresi
çuvalları konulur ve ağzı açık 7 gün beklenir, işlem gölgede yapılır.Sonra gübre dolu
çuvallar çıkarılıp sıkılır ve tank içerisindeki su tarlalarda gübre olarak kullanılır. Ortaya
çıkan posa da kurutulduktan sonra, yine tarlalarda rahatça kullanılabilir.
Hayvan (çiftlik) gübresinin yakılmasındaki genel amaç, yanmamış hayvan
gübresindeki zararlı bakterilerin ölmesi, metan gazının çıkarılarak atmosfere
verilmesi, toprakta tuzluluk oluşturabilecek unsurların ortadan kaldırılması ve toprak
ile bitkiye zarar verebilecek ilaç, hormon, enzim atıklarının bertaraf edilmesidir.
